Hodinihina mandritra ny herinandro:

Sal. 103:13; Isa. 49:15; Hos. 11:1-9; Mat. 23:37; 2 Kor. 11:2; 1 Kor. 13:4-8.

.

Tsianjery:

"Mety manadino ny zanany minono va ny vehivavy ka tsy hamindra fo amin'ny zanaka naloaky ny kibony? Eny, mety manadino ihany izy, fa Izaho kosa tsy mba manadino anao." - Isa. 49:15

.

Matetika no ratsy ny fahitan'ny olona ny fihetsehampo ary heveriny fa tokony hohalavirina ireny. Tsy ny lôjika ny fiheveran'ny olona araka sasany ny fihetsehampo ka tsy tokony ho "olon'ny fo" ny lehilahy na ny vehivavy mendrika. Teo amin'ny filozófia grika tranainy sasany, dia noderaina ho môdely ny "olon'ny saina" izay tsy mora andairan'ny fihetsehampo mirehitra na koa mahafehy ireo fihetsehampony amin'ny fampiasana ny fisainana.

.

Mety hiteraka olana tokoa ny fihetsehampo tsy voafehy. Noforonin' Andriamanitra niaraka tamin'ny fahafahana manana fihetsehampo anefa ny olona, ary Andriamanitra koa aza dia aseho manerana ny Soratra Masina fa naneho fihetsehampo lalina. Raha maneho fihetsehampo lalina Andriamanitra, araka izay asehon'ny Baiboly mandrakariva, dia tsy azo lazaina ho ratsy na tsy araka ny fahendrena ny fihetsehampo - satria sady tanteraka amin'ny fahatsarana ilay Andriamanitry ny Baiboly no manana fahendrena tonga lafatra.

.

Raha ny marina, misy fahamarinana mahafinaritra azo tsoahina ao amin'ny fahatsapana fa fitiavana araka ny fihetsehampo lalina no itiavan'Andriamanitra antsika. Tsara anefa ny mahatsiaro mandrakariva fa na dia tonga lafatra aza ny fitiavan'Andriamanitra (na araka ny fihetsehampo izany na tsia), dia tsy azo ampitovina amin'ny fihetsehampo tsapan'ny olombelona izany.

Azo heverina fa ny fitiavan'ny ray aman-dreny ny zanany no fitiavana lehibe indrindra eo amin'ny fanandramam-piainan'ny zanak'olombelona. Matetika ny Baiboly no mampiasa ny sary an'ohatra momba ny fifandraisan'ny ray aman-dreny sy ny zanaka mba hanehoana ny fiantrana mahatalanjona asehon'Andriamanitra amin'ny zanany. Asongadiny amin'izany fa ny fiantran'Andriamanitra dia lehibe lavitra noho ny fanehoan'ny olombelona io fihetsehampo io amin'ny fomba lalina sy tsara indrindra.

.

Vakio ny Sal. 103:13 sy ny Isa. 49:15 ary ny Jer. 31:20. Inona no ambaran'ireo fanehoana an-tsary ireo momba ny toetry ny fiantran'Andriamanitra sy ny halalin Izany?

.

Raha jerena ireo toko sy andininy ireo, dia toy ny zanaka malala no fandraisan Andriamanitra antsika; tia antsika toy ny fitiavan'ny ray sy ny reny mendrika ny zanany Izy. Na izany aza, araka ny fanazavan'ny Isa. 49:15, dia mety "manadino ny zanany minono" ny renim-pianakaviana ary mety "tsy hamindra fo amin'ny zanaka naloaky ny kibony", fa Andriamanitra kosa tsy mba manadino ny zanany ary tsy mitsahatra ny fiantrany (Fit. 3:22).

.

Tsara homarihina fa ny teny hebreo raham ilazana ny fiantrana eto sy any amin'ireo andalan-tSoratra Masina hafa izay milazalaza ny fitiavan-dehibe feno fiantran Andriamanitra dia azo inoana fa avy amin'ny teny hebreo hoenti-milaza ny "kibo" (rehem). Noho izany, araka ny fanamarihan'ireo manam-pahaizana momba ny Baiboly, ny fiantran'Andriamanitra dia tahaka ny "fitiavan'ny reny izay nitondra an-kibo." Raha ny marina, dia lehibe lavitra izany raha oharina amin'ny fiantran'olombelona, eny, mihoatra noho ny fiantran'ny reny ny zanany vao teraka aza.

.

Ambaran'ny Jer. 31:20 fa tahaka ny "zanaka malala" sy "zanaka mahafinaritra" no andraisan'i Jehovah ireo vahoaka nanaovany fanekena na dia mikomy Aminy matetika sy mampalahelo Azy aza izy ireo. Eo anatrehan'izany, dia izao no ambarany: "onena azy ny foko" ary "hamindra fo aminy tokoa Aho." Ny teny nadika hoe "famindrampo" eto no nampiasaina teo ambony hoenti-milaza ny fiantran'Andriamanitra (raham). Ho fanampin'izany, ny hoe "onena (...) ny foko" dia azo adika ara-bakiteny hoe "maneno ny tsinaiko." Izany fanoritsoritana izany no teny miloatra avy any anaty lalina hoenti-maneho ny fihetsehampon'Andriamanitra, izay mampiseho ny halalin'ny fitiavan'Andriamanitra ny olony sy ny fiantrany azy ireo. Na dia tsy mahatoky aza ireo vahoakany dia mbola mandrotsaka ny famindrampony sy ny fiantrany amin'izy ireo hatrany Andriamanitra ary manao izany mihoatra lavitra noho izay mety ho takatry ny fisainana.

.

Ho an'ny sasany amintsika, dia mampahery tokoa ny fahafantarana fa tahaka ny fiantran'ny ray na ny reny tia ny zanany ny fiantran' Andriamanitra antsika. Mely ho sarotra ho an'ny olona hafa kosa ny handray izany noho izy Ireo tsy mba nanehoan'ny ray aman-dreniny fitiavana. Inona ny fomba hafa hahazoana maneho ny fiantran Andriamanitra amin'izy ireny?

Aseho ao amin'ny bokin'i Hosea ny halalina tsy hay faritan'ny fitiavan Andriamanitra sy ny fiantrany ny olombelona. Izao no baikon Andriamanitra tamin'i Hosea mpaminany: "Andeha janao maka vady izay efa tena janga sy zanaky ny fijangajangana; fa fatra- pijangajanga miala amin'i Jehovah ny tany." Hôs. 1:2. Aty aoriana kely, dia miresaka momba ny fifandraisan'Andriamanitra amin'ny vahoakany, amin'ny alalan'ny sary an'ohatry ny ray tia ny zanany ny Hôs. 11.

.

Vakio ny Hós. 11:1-9. Ahoana no anehoan'ny fanoharana ao amin'ireo andalan-teny ireo ny fomba itiavan'Andriamanitra sy iheverany ny olony?

.

Ampitovina amin'ny fitiavana mamy itiavan'ny ray na ny reny ny zanany ny fitiavan Andriamanitra ny olony. Ny sary an'ohatra momba ny fampianarana ny zaza iray mandeha, ny fitrotroana ny zanaka malala, ny fanasitranana sy ny famelomana, ary ireo fikarakarana ombam-pitiavana ataon'Andriamanitra amin'ny olony no ampiasain'ny Soratra Masina eto. Ambaran'ny Soratra Masina koa fa "nitondra" ny olony "tahaka ny fitondran'ny olona ny zanany" Andriamanitra (Deo. 1:31). "(...) Ny fitiavany sy ny famindram-pony no nanavotany azy sy nivimbinany azy ary nitondrany azy tamin'ny andro taloha ela rehetra." - Isa. 63:9.

.

Eo ankilan'ny fahatokiana mafy orina ananan Andriamanitra dia mbola namerimberina ny tsy fahatokiany ireo olony ary niafara tamin'ny fandavana an'Andriamanitra mihitsy izany ka nahatonga loza tamin'izy ireo ary nampalahelo an'Andriamanitra fatratra. Be fiantrana Andriamanitra saingy tsy manilika ny rariny velively izany. (Ho hitantsika ao amin'ny lesona aoriana kely ao fa miara- dalana ny fitiavana sy ny fahamarinana/rariny.)

.

Efa nisy fotoana ve nahatohina fatratra anao ka nampandraiky narary ny kibonao mihitsy? Izany no karazan-tsary an'ohatra nampiasaina mba hanehoana ny fihetsehampon'Andriamanitra manoloana ny olony. Fomba fiteny hilazana fihetsehampo lalina, na ho an'Andriamanitra na ho an'ny olona, ny sary an'ohatra momba ny fo onena sy ny "alahelo mafy loatra".

.

lo sary an'ohatra momba ny "alahelo mafy loatra" io (kamar) no nampiasaina tao amin'ilay tantaran'ny vehivavy roa samy nitonona ho renin'ny zaza iray, izay nankeo amin'i Sôlômôna mpanjaka. Rehefa nanome baiko ny hizarana ny zaza ho roa i Sôlômôna dia io sary an'ohatra io no manoritsoritra ny fihetsehampon'ilay reny niteraka an'ilay zaza (1 Mpanj. 3:26; ampitahao amin'ny Gen. 43:30).

.

Izay efa ray aman-dreny dia mahalala tsara ny zavatra resahin'ny lesona. Tsy misy fitiavana azo ampitahaina amin'izany eto an-tany. Ahoana no anamplan'izany antsika hahatakatra ny fitiavan' Andriamanitra antsika, ary Inona ny fampaherezana azo sy tokony hosintonintsika avy amin'izany fahatakarana izany?

Ny karazam-panoharana sahala amin'izay hita ao amin'ny Testamenta Taloha ihany no ampiasaina ao amin'ny Testamenta Vaovao mba hanehoana ny fiantran'Andriamanitra. Tondroin'i Paoly hoe "Rain'ny famindrampo sady Andriamanitry ny fampiononana rehetra" ny Ray (2 Kôr. 1:3). Ho fanampin'izany, dia hazavainy ao amin'ny Efes. 2:4 fa "manan- karena amin'ny famindrampo" Andriamanitra ary manavotra ny olombelona "noho ny halehiben'ny fitiavany izay nitiavany antsika."

.

Any amin'ny fanoharana samihafa, i Kristy dia mamerimberina ny fampiasana ny teny mitory fihetsehampo mampangorakoraka sy mahonena mba hanehoana ny fiantran'ny Ray (Mat. 18:27; Lio. 10:33; Lio. 15:20). Ary ny fomba fiteny izay maneho ny fiantran'Andriamanitra ao amin'ny Testamenta Taloha sy ny Testamenta Vaovao koa no ampiasaina ao amin'ny Filazantsara mba hanehoana ny fangorahan'i Jesôsy ireo ory.

.

Vakio ny Mat. 9:36; Mat. 14:14; Mar. 1:41; Mar. 6:34 ary ny Lio. 7:13. Jereo koa ny Mat. 23:37. Ahoana no anasongadinan'ireo toko sy andīniny Ireo ny fihetsehampo tsapan'l Kristy manoloana ny fahorian'ny olona?

.

Miverimberina hatrany ao amin'ny Filazantsara ny filazana fa onena ny olona ory sy mahantra i Kristy. Ary tsy onena azy ireo fotsiny Izy fa nanome izay nilainy koa.

.

Nitomany noho ny amin'ny olony koa i Jesôsy. Azo sary an-tsaina ny ranomaso teo amin'ny mason'i Kristy raha nitazana ny tanana Izy: "impiry Aho no ta-hanangona ny zanakao, tahaka ny fanòmban'ny akoho ny zanany ao ambanin'ny elany, fa tsy nety hianareo!" - Mat. 23:37. Hitantsika eto fa mitovy amin'ny fitomanian'i Kristy ny fitomanian Andriamanitra izay resahina manerana ny Testamenta Taloha. Maro ireo manam-pahaizana momba ny Baiboly no manamarika fa ny sary nampiasaina tany amin'ny faritra Proche-Orient fahiny izay maneho vorona mikarakara ny zanany kely dia hoenti-maneho izay noheverina ho andriamanitra irery ihany. Maro no mahita ny famerenana ny sary an'ohatra ao amin'ny Deo. 32:11 eto, izay maneho an'Andriamanitra tahaka ny vorona manidintsidina eo ambonin'ny zanany sy miaro ary mikarakara azy.

.

Tsy misy ohatra lehibe maneho ny fitiavan' Andriamanitra sy ny fangora- hany antsika mihoatra noho i Jesõsy Izy ilay nanolotra ny ainy ho antsika tamin'ny alalan'ny fanehoam-pitiavana faratampony. Tsy hoe fanehoana tonga lafatra ny endrik Andriamanitra fotsiny anefa | Kristy fa Môdely tanteraka ho an'ny taranak'olombelona koa. Ahoana no anahafantsika ny fomba fiainan'l Kristy ka hifantohantsika amin'ireo zavatra ilain'ny hafa, mba tsy hahatonga antsika hitory fotsiny ny fitiavan'Andriamanitra fa haneho Izany amin'ny fomba azo tsapain-tanana mihitsy?

"Andriamanitra be fiantrana" ilay Andriamanitry ny Baiboly. Antsoina hoe el rahum Andriamanitra amin'ny teny Hebreo (Deo. 4:31). Midika hoe "Andriamanitra" ny teny hoe "el", ary ny rahum dia teny iray avy amin'ny fototeny hoenti-milaza ny fiantrana (raham). Tsy antsoina hoe Andriamanitra be fiantrana fotsiny anefa Izy fa Andriamanitra saro-piaro (el qana) koa. Toy izao no ilazan'ny Deo. 4:24 izany: "Fa Jehovah Andriamanitrao dia afo mandevona; eny, Andriamanitra saro-piaro [el qana"] Izy." (Jereo ny Deo. 4:24; Deo. 6:15; Jos. 24:19; Nah. 1:2).

.

Ambaran'ny 1 Kôr. 13:4 fa "tsy mlalona" ("tsy saro-piaro" dikanteny RSV) nyfitiavana. Ahoana àry no ilazana fa "Andriamanitra saro-plaro" i Jehovah? Vakio ny 2 Kōr. 11:2 ary diniho ny tsy fahatokian'ny vahoakan'Andriamanitra manerana ireo tantaran'ny Balboly (Jereo ohatra ny Sal. 78:58). Ahoana no anampian Ireo andalan-teny ireo antsika hahatakatra ny "fahasaro- piaron" Andriamanitra?

.

Tsy araka ny tokony ho izy matetika no ahatakaran'ny olona ny "fahasaro- piaron Andriamanitra. Raha lazaina ho vady saro-piaro ny lehilahy na ny vehivavy iray dia tsy azo raisina ho fandokafana velively izany. Matetika ny teny hoe "fahasaro-piaro" no manana heviny miiba amin'ny tenim-pirenena maro. Tsy manana heviny miiba anefa ny fahasaro-piaron Andriamanitra resahina ao amin'ny Baiboly. Fihetsehampo ara-drarin'ny lehilahy tia ny vadiny ka maniry hanana fifandraisana anjakan'ny fahatokiana aminy izany.

.

Misy ny karazam-pahasaro-piaro mifanohitra amin'ny fitiavana (1 Kor. 13:4), nefa misy koa ny "fahasaro-piaro" tsara sy ara-drariny, araka ny 2 Kor. 11:2. Tondroin'i Paoly ho "fahasaro-piaro araka an'Andriamanitra" izany (2 Kor. 11:2). Ny fahasaro-piaron'Andriamanitra no hany ara-drariny mandrakariva ary koa azo lazaina ho fitiavana miredareda ny vahoakany.

.

Ny fitiavana lalina itiavan'Andriamanitra ny olony no mahatonga ny fahasaro- piarony (qana'). Maniry fifandraisana anjakan'ny fahatokiana miaraka amin'ny vahoakany Andriamanitra; Izy irery no tiany ho Andriamanitr'izy ireo. Matetika anefa Izy no aseho tahaka ny vady nohamavoina ary tsy mba novaliana ny fitiavana nasehony (jereo ny Hôs. 1-3; Jer. 2:2; Jer. 3:1-12). Araka izany, tsy zava- tsy misy antony ny "fahasaro-piaron""Andriamanitra fa setrin'ny tsy fahatokian'ny olony sy ny faharatsian'izy ireo mandrakariva. Tsy hita ao amin'ny fahasaro- piaron Andriamanitra ny hevitra miiban'ny fahasaro-piaron'olombelona. Tsy mba misy fialonana ao amin'izany fa fihetsehampo ara-drariny izay maniry fifandraisana anjakan'ny fahatokiana amin'ny vahoakany ary ny hahasoa azy ireo no tanjon'izany.

.

Ahoana no hlanarantsika haneho izany karazana "fahasaro-piaro" tsara İzany amin'ny hafa, tahaka izay asehon'Andriamanitra amintsika?

Be fahari-po sy fiantrana ilay Andriamanitry ny Baiboly, ary ao amin'i Jesosy Kristy no isehoan ireo fihetsehampon Andriamanitra ireo faratampony indrindra. Miray fo amintsika Andriamanitra (ampitahao amin'ny Isa. 63:9; Heb. 4:15); mahakasika Azy lalina ny fahorian'ny vahoakany (Mpits. 10:16; Lio. 19:41), ary vonona Izy ny hihaino sy hamaly ary hampionona azy ireo (Isa. 49:10,15; Mat. 9:36; Mat. 14:14).

.

Vakio ny 1 Kor. 13:4-8. Ahoana no anasan'ireo andalan-teny ireo antsika haneho taratra ny fitiavan' Andriamanitra mahatalanjona sy feno fahari-po eo amin'ny fifandraisantsika amin'ny hafa?

.

Irintsika ny hanana fifandraisana amin'ny olona izay maneho ny karazam-pitiavana voalazan'ny 1 Kôr. 13:4-8. Impiry anefa isika no mikatsaka ny hampiseho ireo toetra ireo amin'ny hafa? Tsy haintsika samirery ny hamindra fo sy halemy fanahy; tsy haintsika ny mifehy tena tsy hialona na hirehareha, tsy hanao izay tsy mahamendrika na ho tia tena. Tsy haintsika ny hanana fitiavana izay "mandefitra ny zavatra rehetra, mino ny zavatra rehetra, manantena ny zavatra rehetra, maharitra ny zavatra rehetra" ary "tsy ho levona mandrakizay - 1 Kôr. 13:7,8. Tsy ho hita taratra eo amin'ny fiainantsika ny fitiavana tahaka izany raha tsy vokatry ny Fanahy Masina irery ihany. Ary isaorana Andriamanitra noho ny amin'ny Fanahy Masina izay mandrotsaka ny Fitiavany ao am- pon'ireo izay ao amin'i Kristy Jesôsy, amin'ny alalan'ny finoana (Rôm. 5:5).

.

Noho ny fahasoavan'Andriamanitra sy ny herin'ny Fanahy Masina, ahoana no ahafahantsika manisy setriny sy maneho taratra ny fitiavan'Andriamanitra izay vokatry ny fihetsehampo lalina nefa ara-drariny sy feno fahendrena mandrakariva? Voalohany, ny fiankohofana amin'ilay Andriamanitra fitiavana no valinteny mety indrindra ho an'izany. Faharoa, ny fanehoana fangorahana sy fitiavana feno fahalalahan-tanana amin'ny hafa no tokony hasetrintsika ny fitiavan'Andriamanitra. Tsy natao handray fampaherezana fotsiny isika ao amin'ny finoana kristianina fa tokony hazoto hampahery ny hafa koa. Farany, tokony ho tsapantsika fa tsy mahay manova ny fontsika isika, Andriamanitra irery no mahay manao izany.

.

Noho izany, andeha isika hangataka amin'Andriamanitra mba hanomezany fo vaovao hitiavana Azy sy hitiavana ny hafa - fitiavana madio sy voadio izay manandratra ny tsara ary manaisotra ny akofa tsy ho ao anatiny.

.

Aoka ho tahaka izao ny vavaka asandratsika: "ny Tompo anie hampitombo sy hampandroso anareo amin'ny fifankatiavana sy ny fitiavana ny olona rehetra, (...) mba hampiorina ny fonareo tsy hanan-tsiny amin'ny fahamasinana eo anatrehan Andriamanitra Raintsika amin'ny fihavian'i Jesosy Tompontsika mbamin'ny masiny rehetra." - 1 Tes. 3:12,13.

.

Nahoana ny fahafatesana amin'ny tena sy amin'ny fitiavan-tena ary amin'ny faharatsian'ny fo nofontsika no hany fomba hahafahana maneho izany karazam-pitiavana izany? Inona ny safidy azontsika atao mba hahatonga antsika ho faty amin'ny tena?

Vakio "Ny tena fahasambarana", toko faha-2 ao amin'ny boky SAMBATRA.

.

"Koa hohamarinina sy hohatanjahina amin'ny fibanjinany an'i Kristy izay rehetra mahatsapa ny tena fahantrany am-panahy ary mahatsiaro fa tsy misy na inona na inona tsara ao aminy. Hoy ny Tompo: 'Mankanesa aty amiko hianareo rehetra izay miasa fatratra sy mavesatra entana Mat. 11:28. Mangataka anao hanakalo ny fahantranao amin'ny haren'ny fahasoavany Izy. Tsy mendrika velively ny holalain Andriamanitra isika, fa i Kristy, Ilay Tokintsika, no mendrika, sady afaka tanteraka hamonjy izay rehetra manatona Azy. Na toy inona na toy inona haratsin'ny toe-piainanao tamin'ny lasa, ary na manao ahoana na manao ahoana haben'ny hakivianao mahita ny ankehitriny, raha mety manatona an'i Kristy amin'izao toetranao malemy sy osa ary very hevitra izao ianao, dia hanoro lala-malalaka hahafahanao Ilay Mpamonjy tia, ka hisakambina anao amin'ny sandrim-pitiavany, ary hanafy anao amin'ny akanjom-pahamarinany. Voatafy akanjo fotsy no hitondrany antsika miseho eo anatrehan'ny Rainy. Ilay toetrany madio hitondranyantika hoy toyizao ny fitarainany: 'Ray marina 6, tsy misy pentina mihitsy nisolo voina an'ity mpanota ity Aho. Aza ny firenireneny no jerenao, fa İzaho jerena. Eny, na dia hiantsoantso hiampanga antsika aza i Satana, ka hitory antsika ho mpanota, ary hilaza antsika ho zanany, ny ran'i Kristy dia manan-kery be lavitra hiady ho antsika." - S, tt. 12, 13.

.

FANONTANIANA hifanakalozan-kevitra

.

1. Jereo ny fanambaran'ny Fanahin'ny Faminaniana etsy ambony momba ny fanehoana antsika eo anatrehan'ny Ray noho ny amin'i Jesôsy. "Voatafy akanjo fotsy no hitondrany antsika miseho eo anatrehan'ny Rainy. Ilay toetrany madio tsy misy pentina mihitsy no atafiny antsika." Mety ho kivy isika indraindray noho ireo fahadisoana sy tsy fahatanterahantsika, na koa matetika isika no tsy maneho amin'ny hafa ny fitiavana izay arotsak'Andriamanitra amintsika, nahoana anefa isika no tokony hahatsiaro mandrakariva ny vaovao mahafaly fa eken'ny Ray isika satria i Jesõsy no mampitafy antsika Ilay toetrany madio tsy misy pentina?

.

2. Alao sary an-tsaina ny fihetsehampon'ilay renim-pianakaviana tao anatin'ilay tantaran'ny vehivavy anankiroa nankeo amin'i Sôlômôna mba hilaza fa azy ilay zaza teny an-trotroany. Diniho indray ny fomba fiteny feno fihetseham-po ao amin'ny 1 Mpanj. 3:26. Ahoana no anasongadinan'izany ny fomba fiteny ampiasaina hoenti-milaza ny fihetsehampon'Andriamanitra manoloana ny olony, ao amin'ny Hös. 11:87

Fizarana I: Topimaso 

Andininy Fototra: Isaia 49:15

Fizarana II: Fanazavana

1. Ny Andriamanitra Feno Fitiavana sy Fangorahana Dia Aseho Mazava, Amin'ny Sary Ray Aman-dreny, ao amin'ny Soratra Masina.

Ny iray amin'ireo sary mazava indrindra momba an'Andriamanitra ao amin'ny Soratra Masina dia aseho amin'ny fiteny ray aman-dreny, izay heverina ho olona manokana amin'ny fitiavana sy fangorahana amin'ny fifandraisan'ny olombelona.

Ao amin'ny resaka eo amin'Andriamanitra sy Ziona ao amin'ny Isaia 49:14–23, izay hita ao amin'ny hafatra lehibe kokoa ho fampiononana an'i Israely, ao amin'ny Isaia 49:14–26, Ziona dia mitaraina hoe: “ ‘Efa nahafoy ahy Jehovah; efa nanadino ahy ny Tompoko’ ” (Isa. 49:14, ESV). Ao amin'ny valinteniny, Andriamanitra dia manasongadina fa Izy dia mahatsiaro mandrakariva ny vahoakany; ity fanamafisana ity dia voakaly amin'ny sary reny. “ ‘Moa ve ny vehivavy afaka manadino ny zaza minono ao aminy, ka tsy hanana fangorahana amin'ny zanany? Eny, mety hanadino izy ireo, nefa izaho tsy hanadino anao’ ” (Isa. 49:15, NKJV). Ny sary reny dia mifandray eto amin'ny hevitra momba ny fahatsiarovana sy ny fangorahana. Mifanohitra amin'izany, ny hevitra momba ny fanadinoana, amin'ity toe-javatra ity, dia maneho ny tsy fisian'ny fangorahana.

Ny fiheverana ankapobeny dia ny hoe ny reny dia tsy manadino ny zaza minono ao aminy. Farafaharatsiny, izany haavon'ny fanoloran-tena izany no antenain'ny rehetra avy aminy. Noho izany, ny sary reny dia mety ho ohatra tsara indrindra hanehoana ny fangorahana sy ny fijerena ny filàn'ny vahoakany. Na izany aza, tsy ny reny rehetra no mahafeno izany fanantenana avo izany. Na dia maro aza ny olona mety hilaza ny reniny ho olona be fitiavana sy fangorahana indrindra eto an-tany, ny hafa kosa indrisy fa mety tsy manana fahatsiarovana tsara momba ny reniny. Na dia toa mametraka ny sary reny ho tampon'ny fahatsiarovan-tena sy fangorahana olombelona aza ny Isaia 49:15, ity andininy ity koa dia mety mandinika ny traikefa ratsy nateraky ny reny manadino sy tsy misy fangorahana.

Noho izany, na dia heverina ho tsy fahita firy aza ny traikefa toy izany, amin'ny fotoana iray ihany, ny fampitahana ao amin'ity andininy ity dia manaiky fa misy reny mety miala amin'izany fenitra izany ary mbola manadino ihany. Indrisy, ity traikefa ity dia zava-misy mampalahelo eo amin'ny fiainan'ny olona sasany. Na izany aza, na dia mitranga aza ity traikefa mampalahelo ity, Andriamanitra dia tsy hanadino ny vahoakany mihitsy, satria Izy dia hanana fangorahana mandrakariva amin'izy ireo. Raha fintinina, ny fampitahana ao amin'ity andininy ity ny Andriamanitra amin'ny reny dia manome sary tsara tarehy momba ny Andriamanitra feno fitiavana sy fangorahana, na ho an'ireo izay manana reny be fitiavana (Andriamanitra dia toa azy ireo amin'ny fomba sasany) na ho an'ireo izay manana, na nanana, traikefa ratsy tamin'ny reny tsy tia (Andriamanitra dia tena hafa noho izy ireo).

Toy izany koa, ny famaritana ara-baiboly ny fangorahan' Andriamanitra dia mampiasa ny fiteny fampitahana amin'ny ray. Ny Salamo 103 dia midera an'i Jehovah noho ny famindrampony. “Mamindra fo sy miantra Jehovah, mahari-po sady be famindram-po. Tsy hifanditra mandrakariva amintsika Izy, na hitahiry fahatezerana mandrakizay. Tsy mba manao amintsika araka ny fahotantsika Izy, na mamaly antsika araka ny helotsika” (Sal. 103:8–10, NKJV). Manaraka izany famaritana izany, ny salamo dia mampitaha an'Andriamanitra amin'ny ray: “Tahaka ny fangorahan'ny ray amin'ny zanany, no fangorahan'i Jehovah amin'izay matahotra Azy” (Sal. 103:13, NIV).

2. Ny Andriamanitra Feno Fitiavana sy Fangorahana Dia Aseho Mazava, Amin'ny Fiteny avy ao anaty (visceral language), ao amin'ny Soratra Masina.

Ny fangorahana ao amin'ny Baiboly dia aseho amin'ny fiteny avy ao anaty maneho fihetseham-po. Ity fiteny ity dia mahatonga ny famaritana ny fangorahana ao amin'ny Soratra Masina, indrindra fa ny fanondroana ny fangorahan'Andriamanitra, ho feno fihetseham-po sy fanehoana ara-batana. Ohatra, “ny teny hebreo ho an'ny fangorahana,” izay raḥamim, “dia mifandray amin'ny etimolojika amin'ny reḥem (kibo)” (Shmuel Himelstein, “Compassion,” The Oxford Dictionary of the Jewish Religion, 2nd ed., ed. Adele Berlin [Oxford: Oxford University Press, 2011]). Ity hevitra ity dia manamafy ny fampitahana ny fangorahan'Andriamanitra amin'ny fangorahan'ny reny amin'ny zaza naterany. Mazava ho azy, ity fiteny ara-batana matanjaka ity dia tsy tokony horaisina ara-bakiteny ho an'Andriamanitra. Fa ny sary mahery vaika toy izany dia mety ho sary faratampony azontsika ampiasaina mba hanehoana marina, amin'ny fetran'ny hevitry ny olombelona sy ny fiteny, ny halalin'ny fangorahana feno fitiavan'Andriamanitra.

Ao amin'ny Hosea 11, ny Tompo dia maneho ny fitiavany lalina ho an'i Israely. Izy dia milaza fa “ ‘fony mbola zaza Israely, dia tiako izy’ ” (Hosea 11:1, NKJV) ary “ ‘Izaho nampianatra an'i Efraima handeha, nitondra azy tamin'ny sandriny’ ” (Hosea 11:3, NKJV). Na izany aza, ny Tompo dia manamarika fa ny “ ‘vahoakako dia mivadika amiko’ ” (Hosea 11:7, NKJV). Na izany aza, Izy dia manambara ny fitiavany amin'ny filazana hoe, “ ‘Ahoana no hanomezako anao, Efraima? Ahoana no hanolorako anao, Israely?’ ” (Hosea 11:8, NKJV). Amin'ny fampiasana ny fiteny visceral mba hanehoana ny fangorahana, indrindra fa “fiovana fo” (NET; jereo koa NIV, Tanakh), ny Tompo dia milaza amin'ny vahoakany hoe, “ ‘Mivalona ato anatiko ny foko; mifoha ny fangorahako’ ” (Hosea 11:8, NKJV).

Ny matoanteny hebreo hp̲k̲ dia miseho koa mifandray amin'ny fo, ankehitriny mba hanehoana ny fahorian'ny olombelona, ao amin'ny Fitomaniana. Indray mandeha indray, ny fiteny visceral ara-batana dia ampiasaina: “ ‘Jereo, Jehovah ô, fa ory aho; mivalona ny kiboko; mivalona ato anatiko ny foko’ ” (Fitom. 1:20, ESV). Noho izany, ny fiteny visceral, izay manondro ny fon'ny olombelona ao amin'ny Fitomaniana, ary ny fo masina ao amin'ny Hosea, dia maneho ara-pihetseham-po ny halalin'ny fitiavana sy fangorahan'Andriamanitra ho an'ny vahoakany.

Toy izany koa, ny matoanteny grika splanchnizomai dia ampiasaina ao amin'ny Testamenta Vaovao, indrindra fa ao amin'ny Filazantsara Sinoptika, mba hanehoana an'i Jesosy manana fangorahana amin'ny olona (jereo Mat. 9:36, Mat. 14:14, Mat. 15:32, Mat. 20:34, Marka 1:41, Marka 6:34, Marka 8:2, Lioka 7:13; jereo koa ity fiteny ity ao amin'ny Mat. 18:27, Marka 9:22, Lioka 10:33, Lioka 15:20). Tsara homarihina fa ny anarana mifandraika splanchon, izay maneho ny hevitra momba ny fitiavana na fangorahana.

Tsara homarihina fa ny anarana mifandraika splanchon, izay maneho ny hevitra momba ny fitiavana na fangorahana amin'ny andininy maro ao amin'ny Testamenta Vaovao (jereo Lioka 1:78, Fil. 1:8, Fil. 2:1, Kol. 3:12), dia midika ara-bakiteny hoe “ny faritra anatiny amin'ny vatana,” indrindra fa “ny taova anatiny... ny tsinay” (Frederick W. Danker et al., A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature [Chicago: University of Chicago Press, 2000], p. 938). Araka ny fanamarihan'i Craig Bloomberg ao amin'ny fanamarihana momba ny Matio 9:36, ny “fihetseham-pon'i Jesosy dia maneho fangorahana lalina avy amin'ny ‘tsinay’ (fandikana anglisy mety ho an'ny teny [avy amin'ny grika splanchnos] izay mety manondro ny tsinay sy ny voa)” (Matthew: The New American Commentary [Nashville: Broadman & Holman Publishers, 1992], vol. 22, p. 166). Noho izany, ny Testamenta Vaovao dia maneho ara-pihetseham-po ny fangorahan'i Jesosy amin'ny fampiasana ny fiteny visceral momba ny faritra anatiny amin'ny vatana mihetsika. Raha fintinina, Izy dia mihetsika ara-batana sy ara-pihetseham-po amin'ny fangorahana lalina feno fitiavana ho an'ny olona. Izany dia mifanaraka amin'ny famaritana ao amin'ny Testamenta Taloha momba ny fangorahana lalina an'Andriamanitra ho an'ny vahoakany.

3. Ny Andriamanitra Feno Fitiavana sy Fangorahana Dia Saro-piaro Amin'ny Fomba Tsara sy Marina.

Amin'ny ampahany amin'ny sary ao amin'ny Testamenta Taloha momba ny Andriamanitra feno fitiavana sy fangorahana, ny Tompo dia voalaza ho saro-piaro/be zotom-po (jereo Eks. 20:5; Eks. 34:14; Deo. 4:24; Deo. 5:9; Deo. 6:15; Deo. 32:16, 21; Josoa 24:19; 1 Mpanj. 14:22; Sal. 78:58; Ezek. 39:25; Naoma 1:2; Joela 2:18; Zak. 1:14; Zak. 8:2). Ity famaritana ity dia miseho ao amin'ny didy faharoa, izay miorina amin'ny didy voalohany (“ ‘Aza manana andriamani-kafa afa-tsy Izaho’ ” [Eks. 20:3, NKJV]) ary mandrara ny fanaovana “ ‘sary sokitra’ ” (Eks. 20:4, NKJV). Ny didy dia manampy hoe, “ ‘aza miankohoka eo anatrehany na manompo azy; fa Izaho, Jehovah Andriamanitrao, dia Andriamanitra saro-piaro’ ” (Eks. 20:5, NKJV). Toy ny amin'ny fifandraisana amin'ny fanambadiana, Andriamanitra dia mitaky fahatokiana sy tsy fivadihana avy amin'ny vahoakany. Raha jerena ity fifandraisana amin'ny fanekena ity, rehefa mandika ny didiny amin'ny fanaovana sampy sy mivavaka/manompo azy ireo ny vahoakan'Andriamanitra, ny vahoaka dia mampihetsi-po an'Andriamanitra, na mampahatezitra Azy, araka ny fiteny ara-baiboly (Deo. 32:16, 21; Josoa 24:19; 1 Mpanj. 14:22, 23; Sal. 78:58; Naoma 1:2, 14). Amin'ny maha-Andriamanitra masina (Josoa 24:19, Ezek. 39:25) izay be zotom-po amin'ny fifandraisana amin'ny vahoakany (Joela 2:18, Zak. 1:14, Zak. 8:2), ny fihetsika saro-piaron'Andriamanitra dia tena valin-kafatra masina amin'ny tsy fivadihana sy ny fanompoan-tsampy ataon'ny vahoakany.

Ity sary ao amin'ny Testamenta Taloha momba ny fahasarota-piaron'Andriamanitra ity dia mazava ho azy fa hafa amin'ny fampitandreman'i Paoly momba ny fialonana eo amin'ny mpikambana ao amin'ny fiangonana ao amin'ny Testamenta Vaovao (jereo 1 Kor. 13:4, 2 Kor. 12:20, Gal. 5:20). Paoly dia miresaka tsara momba ny “fialonana masina,” manasongadina, ao amin'ny 2 Korintiana 11:2, fa izy dia saro-piaro ho an'ny fiangonana. Ity fahasamihafana eo amin'ny fialonana ratsy tokony hialana sy ny fialonana tsara an'Andriamanitra ity dia mety ho hita ao amin'ny fiteny grika, fa amin'ny alalan'ny famaritana roa azo atao momba ny fialonana ao amin'ny Testamenta Vaovao: (1) “mifantoka tsara sy liana mafy” (zoto); ary (2) “manana fihetseham-po ratsy mafy noho ny zava-bitany hafa” (fialonana) (Danker et al., A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, p. 427).

Fizarana III: Fampiharana amin'ny Fiainana

Andriamanitra dia mampiseho fangorahana sy fitiavana feno fitiavana ho an'ny vahoakany ary manasa antsika hanao toy izany koa. Raha jerena ity hevitra ity, diniho ireto fanontaniana manaraka ireto:

1.Rehefa mampitaha ny fangorahan'Andriamanitra amin'ny an'ny reny be fitiavana isika, ahoana no ananan'ny fahatsiarovana sy ny fanadinoana anjara amin'ny fanaovana, na ny tsy fisian'ny, fangorahana? Omeo ohatra.

2.Amin'ny fomba ahoana no ahafahanao saro-piaro, amin'ny fomba tsara, amin'ny fifandraisanao ao amin'ny fiangonana, tahaka ny saro-piaron'Andriamanitra amin'ny fifandraisany amin'ny vahoakany?

3.Ahoana no ahafahantsika mikendry ho toy ny fiangonana amin'ny fikarakarana ny hafa sy amin'ny fampidirana ny antony mahatonga ny hafa ho ao anatin'ny tanjona ara-panahintsika manokana?